Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, kết nối Internet đã trở thành nhu cầu thiết yếu của mọi người, mọi nhà. Không còn phụ thuộc vào dây cáp rườm rà, các mạng không dây giúp chúng ta dễ dàng truy cập Internet ở bất cứ đâu. Tuy nhiên, cùng với sự tiện lợi này là hàng loạt thuật ngữ mạng khiến nhiều người bối rối – trong đó có WLAN.

Vậy mạng WLAN là gì, và liệu WLAN có giống Wi-Fi không như nhiều người vẫn nghĩ? Trong bài viết này, SHOPVPS sẽ giải thích chi tiết khái niệm WLAN, sự khác biệt giữa WLAN và Wi-Fi, cùng những thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về công nghệ mạng không dây hiện đại.

Mạng WLAN là gì?

Mạng WLAN (Wireless Local Area Network – Mạng cục bộ không dây) là một dạng mạng máy tính không dây cho phép các thiết bị trong một khu vực giới hạn – như văn phòng, nhà ở, quán cà phê, trường học – kết nối và trao đổi dữ liệu mà không cần dây cáp mạng truyền thống.

Thay vì sử dụng hệ thống dây cáp phức tạp, WLAN sử dụng sóng vô tuyến (radio) để truyền dữ liệu. Điều này giúp người dùng có thể kết nối Internet hoặc chia sẻ dữ liệu một cách linh hoạt, thuận tiện ở bất kỳ đâu trong vùng phủ sóng.

Một số đặc điểm nổi bật của mạng WLAN:

• Kết nối không dây: Không cần dây cáp LAN, giảm thiểu rối rắm, dễ triển khai.

• Phạm vi giới hạn: Hoạt động trong phạm vi nhỏ (vài mét đến vài trăm mét), tùy thuộc vào công suất phát sóng và thiết bị.

• Bảo mật: Sử dụng các chuẩn mã hóa như WPA2/WPA3 để bảo vệ dữ liệu truyền qua mạng.

• Tốc độ linh hoạt: Có thể đạt tốc độ từ vài Mbps đến hàng Gbps với các chuẩn Wi-Fi mới như Wi-Fi 6.

Mạng WLAN hoạt động như thế nào?

Nguyên lý hoạt động của mạng WLAN dựa trên kỹ thuật truyền sóng radio. Dưới đây là cách nó vận hành một cách chi tiết:

1. Thiết bị trung tâm – Access Point (AP):

   • Đây là “trái tim” của mạng WLAN.

   • AP được kết nối với mạng Internet qua dây cáp và phát tín hiệu không dây ra khu vực xung quanh.

   • AP có thể được tích hợp trong router Wi-Fi gia đình hoặc thiết bị chuyên dụng cho doanh nghiệp.

2. Thiết bị đầu cuối (Client Devices):

   • Bao gồm laptop, smartphone, tablet, IoT hoặc bất kỳ thiết bị có card mạng không dây.

   • Những thiết bị này quét sóng radio trong khu vực, tìm tín hiệu từ AP và thực hiện kết nối.

3. Quá trình truyền dữ liệu:

   • Khi một thiết bị gửi dữ liệu (ví dụ mở một trang web), dữ liệu sẽ được chuyển thành tín hiệu radio, truyền đến Access Point.

   • AP tiếp nhận, giải mã tín hiệu và chuyển dữ liệu ra mạng Internet.

   • Quá trình này diễn ra hai chiều với tốc độ cao và gần như tức thì.

4. Mã hóa và bảo mật:

   • Để ngăn chặn truy cập trái phép, WLAN sử dụng các chuẩn bảo mật như WEP, WPA2, WPA3.

   • Mật khẩu Wi-Fi chính là lớp bảo vệ quan trọng để giữ an toàn cho mạng WLAN.

Mạng WLAN và Wi-Fi có giống nhau không?

Rất nhiều người thường nhầm lẫn WLAN và Wi-Fi là một. Trên thực tế, hai khái niệm này liên quan chặt chẽ nhưng không hoàn toàn giống nhau:

• WLAN (Wireless Local Area Network): Là tên gọi chung của mạng cục bộ không dây – tức là bất kỳ mạng nào cho phép các thiết bị trong một khu vực giới hạn kết nối với nhau mà không dùng dây cáp.

• Wi-Fi: Là một công nghệ truyền thông không dây phổ biến được sử dụng để xây dựng mạng WLAN.

Hiểu đơn giản:

• Mọi mạng Wi-Fi đều là một loại mạng WLAN.

• Nhưng không phải mọi mạng WLAN đều dùng Wi-Fi (có thể sử dụng các chuẩn khác như Bluetooth, Zigbee trong IoT).

Ví dụ thực tế:
Trong nhà bạn, chiếc router Wi-Fi phát sóng chính là Access Point, tạo ra một mạng WLAN. Các thiết bị như điện thoại, laptop, smart TV kết nối vào mạng này thông qua Wi-Fi để chia sẻ dữ liệu hoặc truy cập Internet.

Mạng WLAN có an toàn không?

Mạng WLAN mang đến sự tiện lợi, linh hoạt và tiết kiệm chi phí, nhưng vì sử dụng sóng vô tuyến để truyền dữ liệu, nó tiềm ẩn nhiều rủi ro bảo mật hơn so với mạng có dây. Khi dữ liệu được truyền trong môi trường mở, kẻ tấn công có thể chặn hoặc giả mạo thông tin nếu mạng không được bảo vệ tốt.

Dưới đây là những mối đe dọa bảo mật phổ biến với mạng WLAN:

1. Không xác thực Wi-Fi

Nếu mạng WLAN của bạn không được đặt mật khẩu hoặc sử dụng chuẩn bảo mật yếu (WEP), hacker có thể dễ dàng kết nối trái phép, từ đó:

• Nghe lén dữ liệu truyền trên mạng

• Tấn công các thiết bị khác trong cùng hệ thống

• Sử dụng mạng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật

2. Dữ liệu không được mã hóa

Khi dữ liệu truyền trên mạng không được mã hóa, kẻ tấn công có thể chặn gói tin (packet sniffing) để lấy cắp thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số thẻ tín dụng hoặc dữ liệu công việc quan trọng.

Cách bảo mật mạng WLAN hiệu quả

Để nâng cao mức độ an toàn cho mạng WLAN, bạn nên áp dụng các biện pháp sau:

1. Sử dụng mật khẩu mạnh & đổi định kỳ

• Đặt mật khẩu dài trên 12 ký tự, bao gồm chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.

• Thay đổi mật khẩu mỗi 3–6 tháng để giảm nguy cơ bị dò quét.

2. Ẩn SSID (Tên mạng)

Tắt chế độ phát sóng SSID giúp hạn chế việc mạng bị phát hiện bởi người lạ, giảm khả năng bị tấn công tự động.

3. Sử dụng chuẩn mã hóa WPA2 hoặc WPA3

• WPA2/WPA3 là chuẩn bảo mật hiện đại, an toàn hơn nhiều so với WEP hoặc WPA cũ.

• Giúp mã hóa toàn bộ dữ liệu truyền trên mạng, tránh bị nghe lén.

4. Phân quyền truy cập người dùng

• Giới hạn số lượng thiết bị được phép truy cập.

• Tạo mạng khách (Guest Wi-Fi) cho khách hàng hoặc người ngoài để tách biệt với mạng nội bộ chính.

5. Thường xuyên cập nhật firmware cho thiết bị

Router và Access Point cần được cập nhật phần mềm để vá các lỗ hổng bảo mật mới.

Lời kết

Qua bài viết trên, chúng ta đã cùng tìm hiểu chi tiết mạng WLAN là gì, nguyên lý hoạt động, sự khác nhau giữa WLAN và Wi-Fi, cũng như những lợi ích nổi bật mà mạng WLAN mang lại trong cuộc sống hiện đại. Có thể thấy, WLAN là giải pháp mạng cục bộ không dây giúp kết nối các thiết bị nhanh chóng, linh hoạt, tiết kiệm chi phí triển khai hạ tầng so với mạng có dây truyền thống.

Bên cạnh đó, mặc dù Wi-Fi là công nghệ phổ biến nhất được dùng trong mạng WLAN, không phải tất cả mạng WLAN đều là Wi-Fi – điều này giúp bạn hiểu rõ bản chất của hai khái niệm thường bị nhầm lẫn.

Tuy nhiên, đi kèm với sự tiện lợi là những rủi ro bảo mật tiềm ẩn khi dữ liệu được truyền qua sóng vô tuyến. Vì vậy, để mạng WLAN hoạt động an toàn, bạn nên:

• Sử dụng mật khẩu mạnh và mã hóa WPA2/WPA3.

• Ẩn SSID và phân quyền truy cập hợp lý.

• Cập nhật firmware cho router/Access Point định kỳ.

Việc bảo mật đúng cách sẽ giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích của mạng WLAN mà vẫn bảo vệ được dữ liệu cá nhân và thông tin quan trọng.

Nếu bạn đang tìm hiểu về các giải pháp mạng WLAN tốc độ cao, ổn định và an toàn, hãy theo dõi các bài viết tiếp theo từ SHOPVPS để được chia sẻ kiến thức chuyên sâu về mạng máy tính, Wi-Fi, bảo mật và các công nghệ kết nối mới nhất.