Trong kinh doanh, doanh thu là “thước đo sức khỏe” phản ánh trực tiếp hiệu quả hoạt động của mỗi doanh nghiệp. Việc nắm rõ khái niệm doanh thu, các loại doanh thu phổ biến và cách gia tăng nguồn thu sẽ giúp doanh nghiệp đưa ra chiến lược đúng đắn để phát triển bền vững. Nếu bạn đang băn khoăn doanh thu là gì và tìm kiếm giải pháp để tăng doanh thu bán hàng, bài viết dưới đây từ SHOPVPS sẽ mang đến cho bạn góc nhìn toàn diện và những gợi ý hữu ích để thúc đẩy tăng trưởng kinh doanh.

Doanh thu là gì?

Khái niệm về doanh thu

Doanh thu là toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp thu được từ các hoạt động kinh doanh như bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ hoặc thực hiện các giao dịch thương mại khác trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là chỉ số quan trọng phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và cho thấy quy mô cũng như khả năng tăng trưởng của đơn vị.

Theo Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) số 14, doanh thu được định nghĩa là “tổng giá trị các lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất – kinh doanh thông thường và làm tăng vốn chủ sở hữu”. Điều này có nghĩa, doanh thu không chỉ đơn thuần là dòng tiền chảy vào, mà còn là minh chứng cho khả năng tạo ra giá trị và lợi nhuận bền vững của doanh nghiệp.

Ý nghĩa của doanh thu đối với doanh nghiệp

Doanh thu giữ vai trò then chốt trong mọi chiến lược phát triển kinh doanh. Ý nghĩa của doanh thu thể hiện qua các khía cạnh sau:

• Phản ánh sức khỏe kinh doanh: Doanh thu cho thấy mức độ hiệu quả của các hoạt động bán hàng, tiếp thị và vận hành. Doanh thu tăng trưởng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang đi đúng hướng.

• Cơ sở cho việc tái đầu tư: Nguồn thu này chính là dòng tiền quan trọng để trang trải chi phí sản xuất, mở rộng quy mô, đầu tư công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ.

• Thúc đẩy tăng trưởng bền vững: Doanh thu ổn định giúp doanh nghiệp có đủ tiềm lực tài chính để đổi mới, duy trì lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị phần.

• Tối ưu dòng vốn luân chuyển: Đây là giai đoạn quan trọng trong chu kỳ luân chuyển vốn, quyết định khả năng sinh lời và đảm bảo sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp.

Công thức tính doanh thu là gì?

Doanh thu là chỉ số phản ánh trực tiếp hiệu quả kinh doanh, vì vậy việc tính toán chính xác đóng vai trò rất quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp.

Công thức tính doanh thu thường được xác định dựa trên từng loại hoạt động:

Đối với hoạt động bán hàng: Doanh thu = Giá bán x Số lượng sản phẩm bán ra.

Ví dụ: Một cửa hàng bán 1.000 sản phẩm với giá 200.000 VNĐ/sản phẩm.
→ Doanh thu bán hàng = 200.000 × 1.000 = 200.000.000 VNĐ.

Đối với hoạt động cung cấp dịch vụ: Doanh thu = Giá dịch vụ x Số lượng khách hàng.

Ví dụ: Một công ty vận tải thu phí 5 triệu đồng/chuyến và thực hiện 150 chuyến trong tháng.
→ Doanh thu dịch vụ = 5.000.000 × 150 = 750.000.000 VNĐ.

Lưu ý: Để đảm bảo tính chính xác, bộ phận kế toán cần xác định rõ loại hình doanh thu (bán hàng, dịch vụ, tài chính, nội bộ…) ngay từ khâu ghi nhận nhằm tránh nhầm lẫn và giúp quản lý dòng tiền minh bạch.

Phân loại các loại doanh thu phổ biến

Việc phân loại doanh thu giúp doanh nghiệp quản lý tốt hơn các nguồn thu và đưa ra chiến lược tối ưu. Thông thường, doanh thu được chia thành 4 nhóm chính:

1. Doanh thu từ hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ

Đây là nguồn doanh thu chủ lực của hầu hết doanh nghiệp, bao gồm:

• Doanh thu bán hàng: Khoản tiền thu được từ việc bán sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất, bán hàng hóa mua từ bên ngoài hoặc kinh doanh bất động sản đầu tư.

• Doanh thu cung cấp dịch vụ: Phát sinh từ việc thực hiện dịch vụ theo hợp đồng, ví dụ: dịch vụ vận tải, du lịch, logistics, hoặc cho thuê tài sản cố định theo hình thức thuê hoạt động.

2. Doanh thu từ hoạt động tài chính

Nguồn doanh thu này phát sinh từ các hoạt động đầu tư và quản lý vốn, bao gồm:

• Tiền lãi từ gửi ngân hàng, cho vay vốn, bán hàng trả góp hoặc đầu tư trái phiếu, tín phiếu.

• Cổ tức và lợi nhuận được chia từ các khoản đầu tư.

• Lợi nhuận từ mua bán chứng khoán ngắn hạn, dài hạn.

• Thu nhập từ chuyển nhượng, thanh lý các khoản vốn góp, đầu tư vào công ty con hoặc công ty liên kết.

• Các khoản thu tài chính khác (như chiết khấu thanh toán).

3. Doanh thu nội bộ

Là doanh thu phát sinh từ việc cung ứng hàng hóa, sản phẩm hoặc dịch vụ giữa các đơn vị trực thuộc trong cùng một doanh nghiệp. Loại doanh thu này được ghi nhận theo giá nội bộ và không làm tăng tổng nguồn thu của toàn công ty, nhưng giúp đánh giá hiệu quả của từng bộ phận.

4. Doanh thu khác (thu nhập bất thường)

Đây là các khoản thu phát sinh ngoài hoạt động kinh doanh chính, bao gồm:

• Thu nhập từ thanh lý hoặc nhượng bán tài sản cố định.

• Khoản tiền bồi thường, phạt vi phạm hợp đồng từ đối tác hoặc khách hàng.

• Khoản thu bảo hiểm được chi trả.

• Thu hồi các khoản nợ khó đòi hoặc đã xóa sổ trước đó.

• Các khoản thuế được hoàn lại hoặc giảm trừ.

• Các nguồn thu khác góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu.

Cách tăng doanh thu bán hàng hiệu quả cho doanh nghiệp

Tăng doanh thu bán hàng là mục tiêu quan trọng của mọi doanh nghiệp, nhưng để đạt được điều này đòi hỏi chiến lược tổng thể, không chỉ tập trung vào sản phẩm mà còn cả khách hàng, kênh phân phối và đội ngũ nhân sự. Dưới đây là những hướng tiếp cận giúp doanh nghiệp tối ưu hoạt động kinh doanh và gia tăng doanh thu bền vững.

1. Xác định chính xác khách hàng mục tiêu

Khách hàng là trung tâm của mọi chiến lược kinh doanh. Doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ chân dung khách hàng mục tiêu (nhu cầu, hành vi, sở thích, độ tuổi, thu nhập…) để cung cấp sản phẩm/dịch vụ phù hợp và gia tăng khả năng chuyển đổi.

Khi hiểu rõ khách hàng, doanh nghiệp sẽ dễ dàng thiết kế các chính sách giá, khuyến mại, kênh phân phối và thông điệp tiếp thị phù hợp – từ đó nâng cao hiệu quả bán hàng và tăng trưởng doanh thu.

2. Nâng cao chất lượng chăm sóc khách hàng

Một dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt không chỉ giữ chân khách hàng cũ mà còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa, giúp doanh nghiệp thu hút thêm khách hàng mới qua truyền miệng tích cực.

Doanh nghiệp nên:

• Chủ động lắng nghe phản hồi từ khách hàng để cải thiện sản phẩm/dịch vụ.

• Đầu tư đội ngũ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp, sẵn sàng hỗ trợ nhanh chóng.

• Cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng (ví dụ: ưu đãi sinh nhật, lời cảm ơn sau mua hàng…).

Sự hài lòng của khách hàng sẽ trở thành yếu tố quan trọng thúc đẩy tỷ lệ quay lại mua sắm, giúp doanh thu tăng trưởng ổn định.

3. Xây dựng các chương trình ưu đãi hấp dẫn

Các chương trình khuyến mại, giảm giá, quà tặng kèm, tích điểm đổi quà… luôn là công cụ hiệu quả để kích thích nhu cầu mua sắm.

Ví dụ:

• Tổ chức các chiến dịch ưu đãi theo mùa hoặc dịp đặc biệt như Black Friday, Tết Nguyên Đán, Cyber Monday.

• Áp dụng chương trình thành viên thân thiết với mức chiết khấu và quyền lợi riêng.

Những ưu đãi này không chỉ thúc đẩy doanh số ngắn hạn mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng mối quan hệ bền chặt với khách hàng.

4. Tăng giá trị trung bình của mỗi đơn hàng

Một cách tối ưu doanh thu hiệu quả là tăng giá trị trung bình trên mỗi đơn hàng thay vì chỉ tìm kiếm thêm khách hàng mới.

Doanh nghiệp có thể áp dụng:

• Gợi ý mua thêm (cross-selling) hoặc bán kèm gói combo.

• Miễn phí vận chuyển cho đơn hàng đạt giá trị tối thiểu.

• Tặng quà khuyến khích cho khách mua đơn hàng lớn.

• Cung cấp gói dịch vụ cao cấp (upselling) với nhiều lợi ích hơn.

Chiến lược này vừa nâng cao doanh thu vừa cải thiện trải nghiệm khách hàng.

5. Mở rộng và tối ưu kênh phân phối

Bên cạnh kênh bán hàng truyền thống, doanh nghiệp nên mở rộng sang các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội như Shopee, Lazada, TikTok Shop, Facebook Shop… để tiếp cận lượng khách hàng lớn hơn.

Trước khi mở rộng, doanh nghiệp cần phân tích kỹ đặc thù của từng kênh, từ đó xây dựng chiến lược tiếp thị, định giá và phân bổ nguồn lực phù hợp nhằm tối ưu hiệu quả.

6. Đầu tư xây dựng và phát triển thương hiệu

Thương hiệu mạnh giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, tạo niềm tin và ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng của khách hàng.

Doanh nghiệp cần tập trung vào:

• Nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ.

• Xây dựng hình ảnh và thông điệp thương hiệu nhất quán.

• Đẩy mạnh hoạt động truyền thông và quảng bá trực tuyến (SEO, quảng cáo Google, mạng xã hội…).

Khi thương hiệu được định vị tốt trên thị trường, doanh nghiệp có thể dễ dàng mở rộng quy mô và duy trì doanh thu bền vững.

7. Phân tích và học hỏi từ đối thủ cạnh tranh

Nghiên cứu đối thủ giúp doanh nghiệp nhận diện xu hướng thị trường, khám phá những khoảng trống mà mình có thể khai thác để tăng trưởng.

Thông qua việc phân tích chiến lược bán hàng, chính sách giá, kênh phân phối và cách tiếp thị của đối thủ, doanh nghiệp có thể điều chỉnh linh hoạt để nâng cao lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị phần.

8. Chú trọng chế độ đãi ngộ và động lực cho nhân viên

Nhân viên là “đại sứ thương hiệu” và là người trực tiếp tạo ra doanh thu. Vì vậy, chăm lo đời sống và xây dựng chính sách đãi ngộ hợp lý sẽ giúp tăng sự gắn kết và hiệu suất làm việc của đội ngũ.

Các chính sách khen thưởng, lộ trình thăng tiến rõ ràng và môi trường làm việc tích cực sẽ thúc đẩy nhân viên cống hiến hết mình – từ đó góp phần gia tăng doanh thu và nâng cao uy tín thương hiệu.

Phương pháp cắt giảm chi phí để thúc đẩy doanh thu và lợi nhuận

Để tối đa hóa doanh thu và lợi nhuận, các doanh nghiệp không chỉ cần đẩy mạnh bán hàng mà còn phải kiểm soát và cắt giảm chi phí một cách khoa học. Việc quản lý tốt các khoản chi phí giúp tăng hiệu quả sử dụng nguồn vốn, tạo điều kiện để đầu tư trở lại cho hoạt động kinh doanh, từ đó nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Dưới đây là những phương pháp quan trọng mà doanh nghiệp có thể áp dụng.

1. Tối ưu mua sắm hàng hóa và dịch vụ đầu vào

Chi phí nguyên vật liệu, hàng hóa đầu vào thường chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu chi phí của doanh nghiệp. Do đó, việc tối ưu mua sắm sẽ góp phần đáng kể vào việc giảm chi phí sản xuất và gia tăng lợi nhuận.

Các bước thực hiện:

• Đàm phán với nhà cung cấp hiện tại: Tìm kiếm cơ hội giảm giá thông qua các hợp đồng dài hạn hoặc mua số lượng lớn.

• So sánh và chọn nhà cung cấp mới: Nếu nhà cung cấp hiện tại không đáp ứng được về chất lượng hoặc giá cả, hãy tìm kiếm đối tác mới có mức giá tốt hơn mà vẫn đảm bảo chất lượng.

• Ứng dụng công nghệ mua sắm: Sử dụng các phần mềm quản lý chuỗi cung ứng và nền tảng thương mại điện tử B2B giúp minh bạch giá cả và tối ưu quy trình mua hàng.

Việc tìm kiếm nguồn cung ổn định, chất lượng với mức giá hợp lý sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể và cải thiện lợi nhuận mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm/dịch vụ.

2. Cắt giảm chi phí vận hành và quản lý

Chi phí vận hành là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh. Doanh nghiệp cần rà soát thường xuyên để đảm bảo mọi khoản chi được sử dụng hợp lý.

Một số biện pháp hiệu quả:

• Rà soát và loại bỏ lãng phí: Theo dõi các khoản chi cho văn phòng phẩm, điện nước, thuê kho bãi, vận chuyển… để loại bỏ những chi phí không cần thiết.

• Tối ưu quy trình làm việc: Chuẩn hóa quy trình và tự động hóa bằng phần mềm quản lý doanh nghiệp (ERP, CRM) nhằm tiết kiệm thời gian và nguồn lực.

• Tăng năng suất lao động: Đào tạo nhân viên, phân bổ công việc hợp lý và khích lệ bằng các chính sách thưởng phạt rõ ràng để nâng cao hiệu quả làm việc.

• Chuyển đổi số: Áp dụng các giải pháp số hóa như quản lý chứng từ điện tử, lưu trữ dữ liệu trên đám mây giúp tiết kiệm chi phí vận hành dài hạn.

Khi giảm được chi phí vận hành mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm/dịch vụ, doanh nghiệp sẽ có lợi thế tăng lợi nhuận và nâng cao sức cạnh tranh.

3. Tối ưu chi phí tài chính

Quản lý tốt các khoản chi tài chính là một trong những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp cải thiện lợi nhuận.

Các giải pháp gồm:

• Tận dụng nguồn vốn lãi suất thấp: Lựa chọn các ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng có lãi suất ưu đãi để giảm chi phí lãi vay.

• Quản lý dòng tiền hiệu quả: Lên kế hoạch thu – chi rõ ràng, hạn chế vay vốn ngắn hạn với lãi suất cao.

• Giảm nợ xấu và chi phí phạt chậm thanh toán: Duy trì tính thanh khoản tốt giúp doanh nghiệp tránh các khoản chi phí không đáng có.

• Tối ưu nguồn vốn tự có: Đầu tư hợp lý và tái đầu tư vào các hoạt động sinh lời cao để tối đa hóa lợi nhuận.

Quản lý tài chính chặt chẽ không chỉ giảm áp lực chi phí mà còn giúp doanh nghiệp có thêm nguồn lực để đầu tư phát triển và gia tăng doanh thu bền vững.

Lời kết

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay, việc cắt giảm chi phí không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguồn lực mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy doanh thu và gia tăng lợi nhuận. Thay vì chỉ tập trung tăng doanh số bán hàng, doanh nghiệp cần xây dựng chiến lược quản lý tài chính toàn diện, kết hợp giữa tối ưu mua sắm đầu vào, cắt giảm chi phí vận hành và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn tài chính.

Những doanh nghiệp thành công thường là những đơn vị biết cách tối ưu quy trình, ứng dụng công nghệ và quản lý chi tiêu thông minh. Khi giảm được chi phí mà vẫn giữ vững chất lượng sản phẩm và dịch vụ, doanh nghiệp không chỉ nâng cao khả năng cạnh tranh mà còn tạo ra nguồn vốn để đầu tư vào nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới và mở rộng thị trường.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp bền vững để tăng trưởng, hãy bắt đầu bằng việc đánh giá toàn diện cấu trúc chi phí hiện tại, nhận diện các khoản lãng phí và triển khai các biện pháp cải tiến hiệu quả. Điều này không chỉ mang lại lợi nhuận cao hơn mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng nền tảng tài chính vững chắc, sẵn sàng đối mặt với mọi biến động của thị trường.